02.11.1924

TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞKANI’NI DEVİRME ÇABASI
Rauf Bey’in Arkasındaki Güçlü Komutanlar Kemal Paşa’ya Karşılar • Musul Kumandanı Görevi Bıraktı • Üçüncü Ordu Müfettişi Muhalefete Yardım İçin Meclisteki İmzasını Geri Çekti

Bugün Büyük Millet Meclisi’nin açılması ile birlikte Mustafa Kemal Paşa’yı iktidardan indirmek için sert bir mücadele başladı. Muhalefet lideri, eski başbakan Rauf Bey; Süveyş Kanalı saldırısını komuta eden General Ali Fuat Paşa, 1920’deki Ermeni isyanını bastıran General Kazım Karabekir, Trakya Komutanı General Refet Paşa, Talat Paşa’nın savaş sırasındaki başbakanı Djambolst Bey*, Londra eski Büyükelçisi Bekir Sami Bey gibi güçlü kişilerden oluşan meclisin sol kanadını arkasında topladı. Musul önünde Türk askerini kumanda eden Cavit Paşa ve üçüncü ordu müfettişi Cafer Tayyar Paşa, meclisi karıştırmak için koltuklarını bıraktılar. Milliyetçi hareketin başından beri yanında bulunan bu arkadaşlarına Mustafa Kemal, meclis kürsüsünden parladı. Muhalefet; nüfus mübadelesi skandalı, dış yatırımın sağlanamaması, yol ve okulların azlığı gibi sebeplerden İsmet Paşa Kabinesi’nin görevi bırakmasını istiyor. Asıl hedef ise Gazi ünvanı alan, ulusal kahraman Mustafa Kemal.

 

​

* İsmail Canbulat kast ediliyor olmalı.

​

 

03.11.1924

Ulusal Meclisin açılışında ekonomik ve kamu alanında tatmin edici ilerlemenin sağladığı, dış işlerinde Türkiye’nin diğer devletlerle ilişkilerinin normalleştiği, Musul’da ise Türkiye’nin hakkı olanı istendiğini belirtildi. Fransa ile de Suriye’nin sınırları üzerindeki ihtilafın giderilmesi ile ilişkilerin daha iyi hale geldiği ayrıca Sovyet Rusya Hükümeti ile ilişkilerin de rayına girdiği ifade edildi.

 

 

09.11.1924

DOĞU’NUN BATI’YA SAVAŞ AÇMA OLASILIĞI
Almanya, Müslümanların Hıristiyan Milletlere Büyük Bir Savaş Açmasından Korkuyor

Kuzey Afrika’daki fanatik Senusi* kabileleri şefinin Mekke’ye gitmesiyle beraber Hindistan’daki Müslümanlar, Türkler, İspanya’ya karşı savaşan Rif** savaşçıları gibi toplulukların Hıristiyan ülkelere savaş açacağı endişesini ortaya çıkardı. Yıllardır düşman olan Senusi kabileleri ve Mekke’yi yöneten Vahabilerin bir araya gelebilmesi aralarındaki düşmanlığın bittiğini gösteriyor. Bu durum Müslümanların tekrar birleşerek Hıristiyanlara karşı savaş açacağının göstergesi olabilir. Senusilerin Kemal Paşa ile ilişkilerinin olması ve Rif savaşçılarının İspanya’ya karşı kazandığı zaferler de bu olguyu destekliyor. Hindistan’daki Komutan Abdul Kerim’in Rif Savaşı zaferi kutlamalarına, 100.000 Hintli katıldı. Rif savaşına katılım için yürütülen kampanyaların büyük başarı kazandığı ve Hintli kadınların altınlarını Rif savaşçılarına bağışladığı ise bilinen diğer gerçekler.

 

​

 *Libya menşeili bir İslami hareket. Daha fazla bilgi için bkz. B. G. Martin – Sömürgeciliğe Karşı Afrika’da Sufi Direniş.
**Rif Savaşı 1920 yılında Fas’taki Berberiler ile İspanya arasında başladı. 4000 Rif gerillası 25.000 kişilik İspanyol ordusuna karşıydı. İspanya 15.000’e yakın askerini kaybetti. Bu aşağılayıcı mağlubiyetin ardından Fransa savaşa 300.000 askerle dahil oldu. İspanya kimyasal silaha da sarıldı ve savaşı kazandılar. Buna rağmen Fransa ve İspanya ağır kayıplar verdiler.

​

​

23.11.1924

TÜRKİYE BAŞBAKANI GÖREVİ BIRAKTI
Sağlık Nedenleri İle Görevi Bırakan İsmet Paşa’nın Yerini Fethi Bey Aldı

Halife’nin sınır dışı edilmesini takiben, Ekim 1923’te İsmet Paşa, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı olmuştu. Yurtdışında ise ismi ilk kez Lozan Görüşmeleri sayesinde duyulmuştu. İsmet Paşa bilhassa dış ilişkilerde önemli bir prestije sahipti. Yerine Büyük Millet Meclisi Başkanı ve İçişleri eski Bakanı Fethi Bey bakacak.