30.10.1923

TÜRKLER YENİ CUMHURİYETLERİNİ TARTIŞIYORLAR

İstanbul Medyası Başkana Verilen Yetkileri Ölçüsüz Buluyor

 

Geçen akşam Ankara’da cumhuriyet ilan edildi ve Mustafa Kemal Paşa 158 oyla –meclisin yaklaşık yarısı- başkan seçildi.  İsmet Paşa ise başbakan olarak atandı.

​

Dünden beri şaşırtıcı bir hızla birbirini takip eden gelişmelerin tutarlı bir analizini yapmak nihayet mümkün görünüyor. Yeni kabine için aday belirlemede mutabakata varamayan parti, bu durumdan faydalanıp cumhuriyeti ilan eden ve sınırlarını kendi belirlediği bir başkanlığı sırtlanan Mustafa Kemal’e tepkili.  Başkana istediği yetkiler neredeyse tartışmasız verildi.  Daha sonra egemenliğin kayıtsız şartsız millet ve meclisin olduğu açıklandı. […] Saraya yakın bazı milletvekilleri (Cumhuriyet karşıtları) monarşi fikrini dillendirince Mustafa Kemal taraftarlarının “Yaşasın Cumhuriyet” sloganları duyuldu ve Mustafa Kemal başkan seçildi. Mustafa Kemal daha sonra kısa bir teşekkür konuşması yaptı. Haberler sokaklarda gösteriler ve 101 el silah atışıyla kutlandı. İstanbul bayraklarla donatılmış olsa da halk hala şaşkınlık içerisinde. Aleyhtarların sözcüsü olan Tevhid Gazetesi, Fethi Bey’in istifasını danışıklı dövüş olarak görüyor. Meclisin anayasayı değiştirme gücü olmadığını çünkü bu gücün Kurucu Meclise verildiğini dolayısıyla ilan edilen Cumhuriyet’in, cumhuriyetin ana prensipleriyle çeliştiğini iddia ediyorlar. Başkanın hem meclise, hem kurucu meclise, hem partiye hem de kabineye başkanlık ederek dört kollu bir başkanlık yürüteceği kanısındalar. Samimi bir vatanperver olan Mustafa Kemal’e milletin güveninin tam olduğunu ancak gelecek başkanların bu orantısız gücü iyi yönde kullanacağının garantisi olmadığını savunuyorlar.

​

                                                                                                              

31.10.1923

LLOYD GEORGE DEMOKRASİ ADINA ENDİŞELİ

​

Britanya Savaş Bakanı Lloyd George bazı açıklamalarda bulundu […] “Merak ediyorum kimler demokrasilerle otokrasiler arasında vuku bulan ve insanlığın gördüğü en kanlı savaşı anımsamakta? Bir tarafta Almanya, Türkiye, Avusturya ve hatta Bulgaristan’daki askeri otokrasiler, beri yanda Fransa, Britanya, Amerika ve İtalya’daki demokrasiler. Savaşın ilk iki senesinde bizimle olan Rusya’da da otokrasi hakim.”